Vốn ODA là gì? Các loại vốn ODA phổ biến hiện nay 

Vốn ODA là gì? là một hình thức đầu tư từ các quốc gia nước ngoài nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân trong một quốc gia. Cùng An Đức khám phá chi tiết về định nghĩa, đặc điểm, ưu điểm và nhược điểm của vốn ODA, cũng như các hình thức cung cấp vốn và phân loại của nó qua bài viết dưới đây!

Vốn ODA là gì?

Vốn ODA (Official Development Assistance – Hỗ trợ Phát triển Chính thức) là nguồn tiền cho vay không lãi suất hoặc có lãi suất thấp từ các nhà đầu tư nước ngoài đến Nhà nước và nhân dân của các quốc gia nhận viện trợ. Mục đích cuối cùng của việc cho vay này là hỗ trợ phát triển và đảm bảo phúc lợi an sinh xã hội.

Đặc điểm của vốn ODA bao gồm:

• Hình thức hợp tác phát triển: Đây là sự hợp tác giữa chính phủ của các nước phát triển, tổ chức quốc tế với các quốc gia đang phát triển hoặc chậm phát triển thông qua các biện pháp như cho vay ưu đãi, chuyển giao công nghệ, cung cấp hàng hóa, vv. Bên nhận viện trợ phải cam kết sử dụng nguồn vốn theo đúng mục đích nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân.
• Điều kiện vay ưu đãi: Mức lãi suất của các khoản vay ODA thường rất thấp, thường chỉ là vài phần trăm mỗi năm; trong trường hợp của Ngân hàng Thế giới (WB), mức lãi suất có thể là 0% mỗi năm. Thời hạn cho vay của vốn ODA thường rất dài, thường trên 30 năm, kèm theo mức lãi suất thấp và thời gian trả nợ linh hoạt.
• Điều kiện ràng buộc: Các quốc gia viện trợ thường đặt ra các điều kiện và ràng buộc về kinh tế, chính trị hoặc địa lý nhằm đạt được ảnh hưởng chính trị mong muốn và thu lợi nhuận.

Ưu, nhược điểm của vốn ODA

Ưu điểm của vốn ODA đối với quốc gia nhận viện trợ bao gồm:

• Nguồn vốn vay dài hạn với lãi suất thấp hoặc 0%, cùng với thời gian ân hạn kéo dài, giúp giảm áp lực trả nợ và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội.
• Một phần trong tổng số vốn vay ODA không yêu cầu hoàn trả, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho quốc gia nhận viện trợ.
• Đó là một nguồn tiền vốn quan trọng hỗ trợ cho việc phát triển kinh tế – xã hội ở các quốc gia đang phát triển hoặc chậm phát triển.

Nhược điểm của vốn ODA đối với quốc gia nhận viện trợ bao gồm:

• Các quốc gia nhận viện trợ thường phải gỡ bỏ hàng rào thuế quan đối với hàng hóa từ các quốc gia viện trợ.
• Các quốc gia nhận viện trợ thường phải mua thiết bị, sử dụng nhân sự và dịch vụ từ các quốc gia cho vay với chi phí cao.
• Các quốc gia nhận viện trợ thường phải tuân thủ các điều khoản thương mại đặc biệt và thực hiện các yêu cầu kinh tế từ các quốc gia cho vay.
• Các quốc gia cho vay thường có lợi ích từ cả mặt chính trị và kinh tế khi cung cấp vốn ODA.
• Khoản vốn vay có thể tăng cao do ảnh hưởng từ sự biến động của tỷ giá hối đoái.
• Tham nhũng, thiếu kinh nghiệm quản lý và lãng phí trong việc sử dụng vốn ODA có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho quốc gia nhận viện trợ.

Các loại vốn ODA phổ biến

• Vốn viện trợ không hoàn lại

Vốn viện trợ không hoàn lại được sử dụng để đầu tư cho các dự án tại quốc gia nhận viện trợ, với vai trò nhà thầu được đảm nhận bởi bên cho vay. Quốc gia nhận viện trợ không cần phải hoàn trả lại khoản vốn này, và đây thường được xem là một nguồn thu vào ngân sách Nhà nước.

• Viện trợ có hoàn lại

thường trong thời gian kéo dài từ 25 đến 40 năm, với mức lãi suất thấp (thường dưới 2%). Loại tín dụng ưu đãi này thường được sử dụng chủ yếu cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội.

• Viện trợ hỗn hợp

Còn viện trợ hỗn hợp kết hợp cả hai loại viện trợ trên, bao gồm một phần không hoàn lại và một phần có hoàn lại, thường có thời hạn thanh toán dài và mức lãi suất ưu đãi. Phần vốn không hoàn lại thường chiếm tỉ trọng trên 25% tổng số vốn vay.

Những loại viện trợ này đóng một vai trò quan trọng trong chi Ngân sách Nhà nước, hỗ trợ phát triển kinh tế và xã hội của quốc gia nhận viện trợ.

Nguyên tắc áp dụng vốn ODA